Liefde tussen partners

Bert Hellinger

[1] - [2] - 3

Vragen en antwoorden (slot)

Vraag: Gisteravond nadat ik naar bed gegaan was, moest ik steeds denken aan de ‘invloedssferen’ van de vader en de moeder. Je hebt gezegd dat een macho-man iemand is die te lang heeft vastgezeten aan zijn moeder.

Maar hoe zit het nu met een verwijfde man? Zou je kunnen zeggen dat die neiging het resultaat is van te lang binnen de invloedssfeer van de vader zijn?

Hellinger: Nee. In dit opzicht zijn een macho-man en een verwijfde man hetzelfde; beiden zijn onder de invloed van de moeder gebleven.

Een Don Juan is ook een moederskindje dat de stap naar mannelijkheid niet heeft kunnen maken. Door veel vrouwen te hebben, hoopt hij voor altijd te kunnen deelnemen aan het vrouwelijke. De behoefte aan veel partners is een eigenschap van vastzitten in de sfeer van de moeder.

Een man die de invloedssfeer van zijn moeder verlaten heeft, kan van een partner nemen wat hij nodig heeft, is in staat om zichzelf te geven en kan een partner zijn.

Opschepperige, trots als een pauw rondlopende macho-typen zijn de lievelingetjes van hun moeder.

Vraag: Zou je nog wat meer kunnen vertellen over je concept van invloedssferen?

Hellinger: Ik probeer het formuleren van concepten te vermijden. Wat wij hier bespreken, zijn geen ideeën die al dan niet juist zijn. Ik probeer lastige ervaringen te beschrijven op een manier die het ons mogelijk maakt om er beter mee om te gaan en die mensen in nood behulpzaam kan zijn.

Meer valt er eigenlijk niet over te zeggen. Zodra wij van onze beschrijving beweren dat het de ‘waarheid’ is, zitten we met een onjuiste theorie, die onmiddellijk ongeloofwaardig wordt. Wat ik beschrijf, is niet absoluut ‘waar’.

Het is een fenomenologische beschrijving van bepaalde dynamische processen die ik in mijn werk met echtparen, gezinnen en families door de jaren heb waargenomen. Daar wil ik het bij laten. Maak van wat ik zeg alsjeblieft niet meer dan ik bedoel.

In iemands invloedssfeer zijn wil dus alleen maar zeggen onder iemands invloed staan. Wanneer het bijvoorbeeld voor een meisje heel belangrijk is om haar vader te behagen, dan is zij in zijn invloedssfeer.

Of, zoals in sommige gezinnen het geval is, moeder en zoon spannen samen in smaad en verachting jegens de vader. Dat is wat ik eigenlijk bedoel.

Vraag: Voor een dochter is de eerste relatie ook die met haar moeder. Als ze moet terugkeren naar de invloedssfeer van haar moeder, dan betekent dat toch dat ze haar moeder eerst heeft verlaten en naar haar vader is gegaan, om daarna weer terug te keren?

Hellinger: Precies! (Gelach) Daarom is het voor vrouwen zoveel gemakkelijker - ze kunnen terugkeren. Een zoon ervaart het vrouwelijke als zo oppermachtig, zo aantrekkelijk en van zo’n allesoverheersend belang, dat hij zich te zwak voelt om het op te geven.

Op zijn eigen kracht kan hij er niet aan ontkomen. Als hij het kind-zijn wil opgeven om een man te worden, zal hij zich moeten verbinden met zijn vader en zijn grootvader, en met de mannenwereld. Daarin vindt hij de kracht die hij nodig heeft om zich te onttrekken aan de invloedssfeer van zijn moeder.

Vraag: Mist een meisje niet iets wanneer ze gewoon binnen de invloedssfeer van de moeder blijft? Is het voor haar niet belangrijk om die te verlaten en ernaar terug te keren?

Hellinger: Ja, inderdaad. Eerst moet ze zich naar de vader begeven en dan weer teruggaan naar de moeder. Als ze alleen de invloedssfeer van haar moeder kent, zal ze bij haar vader de aantrekkingskracht van het mannelijke niet ervaren.

Vraag: Je zei dat een vrouw het moeilijk vindt om een man ten volle te accepteren als zij haar vader niet heeft losgelaten. Ik blijf daarover nadenken.

Hellinger: Wanneer een vrouw nog vastzit aan haar vader, gelooft zij dikwijls stiekem nog steeds dat zij voor hem een betere partner zou zijn dan haar moeder. Dat is de overtuiging van een kind.

Als ze oprecht zou kijken naar de werkelijke consequenties van zichzelf als zijn partner, plaatst ze de kinderlijke overtuiging in een volwassen context.

Er is een zin die haar kan helpen om de ongezonde band met haar vader op te geven.

Ze kan tegen hem zeggen: “Moeder is voor jou een klein beetje beter geschikt dan ik.”

Vraag: Wat is het mannelijke in een vrouw en het vrouwelijke in een man?

Hellinger: Dat is iets wat ik zelf nog niet heb kunnen ontdekken! (gelach) Voor een man hebben vrouwen altijd iets verborgens en andersom ook. Ik begrijp het mánnelijke zelfs nog niet helemaal.

Maar waar wij het over hebben, heeft niets te maken met conceptuele inzichten. Ik stel geen theorie van mannelijkheid en vrouwelijkheid voor. Ik probeer te beschrijven wat mensen in hun familie- of gezinssituatie en in hun relaties ervaren.

Daarnaast probeer ik mogelijkheden te scheppen om in contact te komen met dingen die je alleen kunt leren kennen door ze te ervaren. Intellectueel proberen een ervaring te begrijpen is zoiets als proberen een vlam vast te pakken.

Als probeert om dergelijke dingen intellectueel te snappen, dan heb je van het vuur alleen de as te pakken.

Vraag: Volgens mij is wat je beschrijft gewoon het oeroude oedipusverhaal in een andere taal verteld. Ik zie het verschil niet tussen wat jij beschrijft en het oedipuscomplex uit de psychoanalyse.

Hellinger: Je vraag geeft blijk van een fundamenteel fenomenologisch misverstand. Wanneer je de ervaringen die je hebt onmiddellijk in een context plaatst die al kent, kun je geen nieuwe dingen waarnemen.

Natuurlijk is het zo dat de psychoanalyse een groot inzicht heeft in wat er gebeurt in de relatie tussen ouders en kind, maar wat ik beschrijf is niet hetzelfde als het oedipuscomplex; psychoanalytisch denken is niet hetzelfde als systemisch denken.

Zodra je ‘oedipuscomplex’ zegt, verdwijnt de fenomenologie van de systemische processen en blijf je zitten met het psychodynamische concept dat je al kent.

Je verplaatst je naar een andere gedachtewereld. Ik praat niet over hoe het ene ding het andere veroorzaakt en evenmin probeer ik om onbewuste processen te beschrijven. Ik beschrijf wat ik mensen feitelijk zie doen.

Ik beschrijf hun feitelijke gevoelens en gedragingen, en ik kijk hoe ze zich systemisch tot elkaar verhouden. Dat houdt geen oorzakelijkheid in, maar alleen systemische associatie. Dat is een ander niveau van abstractie dan de theorie van de psychoanalyse.

Als je geïnteresseerd bent in het observeren van de systemische processen in menselijke relaties, is het nodig om je aandacht te richten op wat mensen feitelijk doen. Dat is de fenomenologische methode.

Anders heb je alleen maar woorden en concepten die zijn losgekoppeld van je ervaringen, en dat is niet voldoende om iemand daadwerkelijk van dienst te zijn.

[1] - [2] - 3

Uit:

Bert Hellinger
De verborgen dynamiek van familiebanden
Altamira-Becht, 2001
Blz. 50 - 55

Lees meer over familieopstellingen op www.hellinger.com.

Tineke Brackel te Amsterdam geeft workshops in de traditie van Bert Hellinger.

Lees het verhaal van De mooie Wassilissa.

Of de lange versie van dit verhaal in het Engels. Aanbevolen!

Lees ook het verhaal van IJzeren Hans.

Download deze drie inwijdingsverhalen als Word-document.

Lees een samenvatting van Past Reality Integration-therapie van Ingeborg Bosch.

naar boven